Jack-O’-Lantern
Bij Samhain, wanneer de sluier tussen de werelden het dunst is, schitteren uitgeholde pompoenen met hun grillige gezichten en vurige glimlachen bij vele voordeuren. Dit gebruik lijkt misschien simpel, maar het is geworteld in een eeuwenoude legende over Jack, een onrustige ziel die dwalend over de aarde spookt, met een uitgeholde lantaarn in de hand. Deze “Jack-o’-lantern” herinnert ons aan het samenspel van licht en duisternis en aan de dunne grens tussen leven en dood.
De legende van Jack, de sluwe bedrieger
Volgens de Ierse folklore begon het verhaal van Jack eeuwen geleden. Hij stond bekend als “Stingy Jack” – een sluwe, egoïstische man die er een sport van maakte om anderen te bedriegen en van zijn omgeving te profiteren. Op een dag kreeg hij bezoek van niemand minder dan de Duivel zelf. Jack, die de komst van de Duivel vreesde, bedacht een plan om zijn lot te ontlopen.
Jack stelde de Duivel voor om samen een drankje te drinken. Toen het tijd was om te betalen, overtuigde Jack de Duivel om zichzelf in een munt te veranderen waarmee ze hun drankje zouden afrekenen. Zodra de Duivel zich in muntvorm had veranderd, stopte Jack hem snel in zijn zak, waar hij een zilveren kruis bij zich droeg, dat de Duivel gevangen hield in deze vorm.
Na enige tijd onderhandelde Jack met de Duivel. Hij stemde ermee in om de Duivel vrij te laten, op voorwaarde dat hij Jack tien jaar met rust zou laten. De Duivel stemde toe en ontpopte zich weer in zijn oorspronkelijke vorm, waarna Jack zijn leven zonder verdere zorgen kon voortzetten.
Jacks verdoemenis en de eeuwige lantaarn
Tien jaar later keerde de Duivel terug om zijn rechtmatige claim op Jack’s ziel te maken. Maar Jack, altijd de sluwe bedrieger, wist hem opnieuw te slim af te zijn. Hij vroeg de Duivel om een appel uit een hoge boom voor hem te plukken als laatste maaltijd. Terwijl de Duivel boven in de boom was, kraste Jack snel een kruis in de schors van de boom, waardoor de Duivel niet naar beneden kon komen.
Dit keer smeekte de Duivel om vrijlating, en Jack gaf hem een nieuwe voorwaarde: hij zou nooit aanspraak maken op Jacks ziel. De Duivel stemde weer toe, waardoor Jack dacht dat hij zijn plek in de hel had vermeden.
Maar toen Jack jaren later overleed en aan de hemelpoort verscheen, werd hij de toegang tot de hemel ontzegd vanwege zijn zondige leven. Vervolgens ging hij naar de poorten van de hel, maar de Duivel hield zijn belofte en weigerde hem ook daar binnen te laten. Zo bleef Jack gevangen tussen de werelden, een ziel zonder bestemming. Hij kreeg slechts een gloeiend stuk kolen van de Duivel om zijn weg in de eeuwige duisternis te verlichten. Jack plaatste de kool in een uitgeholde knol – een biet of raap – en doolde vanaf dat moment rond als “Jack of the Lantern”, later bekend als de jack-o’-lantern.
Van raap tot pompoen: Hoe de Jack-O’-Lantern een herfsticoon werd
De traditie van het uithollen van rapen, bieten en later pompoenen, werd door Ierse immigranten meegenomen naar Amerika, waar de grote oranje pompoenen beter beschikbaar waren en ideaal bleken om uit te hollen en te verlichten. De jack-o’-lantern werd een manier om boze geesten en rondzwervende zielen zoals Jack zelf weg te houden tijdens Samhain, wanneer de doden zouden terugkeren naar de aarde.
Samhain en de betekenis van de Jack-O’-Lantern vandaag
Tijdens Samhain worden jack-o’-lanterns met zorg uitgehold en verlicht, een symbool van bescherming tegen het kwaad dat ons zou kunnen bezoeken tijdens deze periode van duisternis. Ze herinneren ons eraan dat sommige zielen, net als Jack, vastzitten tussen werelden, en dat licht – zelfs een vlam in een pompoen – krachtig genoeg is om ons veilig te houden.
Dus, als je deze Samhain je eigen jack-o’-lantern uitholt en aansteekt, herinner je dan het verhaal van Jack en zijn eeuwige tocht tussen werelden. Laat de gloed van jouw lantaarn niet alleen een sfeervol licht brengen, maar ook een symbool zijn van bescherming, om boze geesten op afstand te houden en een warm welkom te bieden aan vriendelijke zielen die misschien voorbijtrekken.
Blessed Samhain!
Liefs,
